Σας γνωρίζουμε ότι στις 15 Μαΐου 2020 δημοσιεύθηκε στο δεύτερο τεύχος του ΦΕΚ (ΦΕΚ Β’ 1856) η με Αριθμό ΔΙΔΑΔ/Φ. 64 /346/9011 Κοινή Υπουργική απόφαση καθορισμού των ομάδων αυξημένου κινδύνου για σοβαρή λοίμωξη COVID-19. Στις ομάδες κινδύνου περιλαμβάνονται πλέον πνευμονοπαθείς ανεξαρτήτως ηλικίας που έχουν βαριά πνευμονοπάθεια ή χρόνια αναπνευστικά νοσήματα μέτριου προς σοβαρού βαθμού και παρουσιάζουν συγκεκριμένα  συμπτώματα που μπορείτε να διαβάσετε εκτενώς στην απόφαση. Θεωρούμε ότι πλέον οι ινοκυστικοί ασθενείς, όπως και πολλοί άλλοι αναπνευστικοί ασθενείς μπορούν να θεωρηθούν βάσει νόμου ως ευπαθής ομάδα στο νέο κορωνοιό. Επίσης, στις ομάδες περιλαμβάνονται άτομα με χρόνια ηπατική κίρρωση, όπως και άτομα μεταμοσχευμένα. Τη νέα απόφαση μπορείτε να την διαβάσετε πατώντας εδώ.Η με αριθμό ΔΙΔΑΔ/Φ. 64 /341/9188 Κοινή Υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε στο δεύτερο τεύχος του ΦΕΚ (ΦΕΚ Β’ 1800)  πριν από λίγες μέρες καταργείται. 

Σας γνωρίζουμε ότι στις 11 Μαΐου 2020 δημοσιεύθηκε στο δεύτερο τεύχος του ΦΕΚ (ΦΕΚ Β’ 1800) η με Αριθμό ΔΙΔΑΔ/Φ. 64 /341/9188 Κοινή Υπουργική απόφαση η οποία ορίζει την επέκταση της διευκόλυνσης της δικαιολογημένης απουσίας με ειδική άδεια, για το χρονικό διάστημα ισχύος έκτακτων μέτρων αποφυγής της διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, σε περισσότερες ομάδες αυξημένου κινδύνου για σοβαρή λοίμωξη από COVID-19. Τη νέα απόφαση μπορείτε να την διαβάσετε πατώντας εδώ. Ο σύλλογος μας θα συνεχίσει τις προσπάθειες του προκειμένου να ενταχθούν ρητά στις ευπαθείς ομάδες οι ασθενείς με Κυστική Ίνωση, όπως και οι συγγενείς τους (γονείς, αδερφοί και σύζυγοι) που συνοικούν μαζί τους, δεδομένου ότι ο κίνδυνος μόλυνσης τους από το νέο κορωνοιό στην περίπτωση συνοίκησης με άτομο που συνεχίζει να εργάζεται, είναι μεγάλος. Επισημαίνουμε ότι οι ασθενείς με Κυστική Ίνωση εντάσσονται στην κατηγορία των βαρέως πνευμονοπαθών, σύμφωνα με την πρώτη κοινή υπουργική απόφαση με την οποία καθορίστηκαν οι παθήσεις που δικαιολογούν την λήψη ειδικής αδείας, την οποία μπορείτε να διαβάσετε πατώντας εδώ. Για οτιδήποτε νεώτερο θα σας ενημερώσουμε σχετικά.

Όπως σας είχαμε ενημερώσει στις 29 Απριλίου ο  Σύλλογος μας κατόπιν διαμαρτυριών των ασθενών και των γονέων τους για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην εύρεση παγκρεατικών ενζύμων Creon, επικοινώνησε   με την προμηθεύτρια εταιρία, και γνωστοποίησε και στον πρόεδρο του ΕΟΦ το σοβαρότατο αυτό πρόβλημα. Σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαμε με την  προμηθεύτρια εταιρία, μας αναφέρθηκε προφορικά ότι το πρόβλημα υφίσταται διότι λόγω της πανδημίας του νέου κορωνοιού, οι εισαγωγές των ενζύμων  ήταν μειωμένες σε σχέση με την αρχικά παραγγελία της εταιρίας και ότι το πρόβλημα αφορούσε κυρίως τα παγκρεατικά ένζυμα των 25.000 μονάδων. Επίσης μας ενημέρωσαν  ότι από τις 4 Μαΐου  θα προσπαθούσαν να λυθεί το πρόβλημα και να σταλούν οι αναγκαίες ποσότητες ενζύμων στις φαρμακοποθήκες. Τον τρόπο προμηθειών και κατανομής των ποσοτήτων ενζύμων στις φαρμακοποθήκες της χώρας από την προμηθεύτρια εταιρία, δεν μπορούμε να τον γνωρίζουμε. Ήδη πληροφορούμαστε ότι οι φαρμακαποθήκες αρχίζουν να παραλαμβάνουν ποσότητες ενζύμων προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς και φαίνεται ότι το πρόβλημα των ελλείψεων μάλλον θα λυθεί.

Επειδή διαπιστώσαμε από τις καταγγελίες σας ότι το φαινόμενο των ελλείψεων είναι ιδιαίτερα έντονο στα μεγάλα αστικά κέντρα και επειδή θεωρούμε ότι πιθανότατα η κατάσταση να πάρει λίγο χρόνο προκειμένου να ομαλοποιηθεί πλήρως, σας προτείνουμε  για αποφυγή περαιτέρω ταλαιπωρίας σας προκειμένου να βρείτε τα ένζυμα που χρειάζεστε, σε περίπτωση έλλειψης από την φαρμακοποθήκη, να συζητήσετε με τον φαρμακοποιό σας, το ενδεχόμενο τουλάχιστον για το σύντομο και προσωρινό αυτό διάστημα, να προσπαθήσει να σας καλύψει με την απαιτούμενη ποσότητα ενζύμων από φαρμακοποθήκες ή συναδέλφους του γειτονικών ή άλλων νομών, όπου πιθανόν να υπάρχει απόθεμα ενζύμων. Για οτιδήποτε νεώτερο, θα σας ενημερώσουμε σχετικά.

Ενόψει της ανακοίνωσης της κυβέρνησης για την επανέναρξη της σχολικής διαδικασίας και το άνοιγμα των σχολείων, μέλη του συλλόγου μας που φοιτούν σε διάφορα σχολεία και σχολές Α.Ε.Ι. και Α.Τ.Ε.Ι. της χώρας, εξέφρασαν τις δικαιολογημένες ανησυχίες τους για τους κινδύνους που υφίστανται λόγω του νέου κορωνοϊού από την υποχρέωση τους να συμμετάσχουν με φυσική παρουσία στην παρακολούθηση των μαθημάτων και στην εξεταστική διαδικασία. Οι ίδιες εύλογες ανησυχίες και προβληματισμοί εκφράστηκαν και από γονείς και συζύγους ασθενών οι οποίοι είναι εκπαιδευτικοί και καλούνται να επιστρέψουν στα εκπαιδευτικά τους καθήκοντα, είτε για διδασκαλία, είτε ως εξεταστές κατά τη διάρκεια των πανελλαδικών εξετάσεων. Το σωματείο μας, άμεσα στις 5 Μαΐου 2020 επικοινώνησε με το γραφείο της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων κυρίας Νίκης Κεραμέως και με  το γραφείο της Γενικής Γραμματέως του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, κυρίας Γκίκα και απέστειλε έγγραφο υπόμνημα εκθέτοντας το σοβαρό αυτό πρόβλημα με την ταυτόχρονη υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων για την διευθέτηση της δύσκολης αυτής κατάστασης.

Παράλληλα, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) που αποτελεί τον επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας και χρονίων παθήσεων, με την οποία  ο σύλλογος μας είναι εδώ και χρόνια σε συνεργασία, ενημερώθηκε εγκαίρως από εμάς για τις ενέργειες μας και στις 07.05.2020 απέστειλε επιστολή στήριξης των αιτημάτων του συλλόγου μας σε όλους τους αρμόδιους φορείς, μεταξύ των οποίων και στον ίδιον τον Πρωθυπουργό.

Για οποιαδήποτε εξέλιξη, θα σας ενημερώσουμε σχετικά.

Επειδή δεχόμαστε καθημερινά τηλεφωνήματα από ασθενείς σχετικά με τα κριτήρια που ισχύουν για την ένταξη τους στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης στο φάρμακο Trikafta, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε και να διευκρινίσουμε τα εξής, κατόπιν προγραμματισμένης συνδιάσκεψης που είχε η πρόεδρος του συλλόγου μας με εκπροσώπους της φαρμακευτικής εταιρίας:

• Το κύριο κριτήριο ένταξης στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης των ασθενών είναι η σπιρομέτρηση, η οποία πρέπει να είναι κάτω του 40% τόσο για ομόζυγους ασθενείς με την μετάλλαξη F508del, όσο και για ετερόζυγους ασθενείς της μετάλλαξης F508del με κάποια εκ των μεταλλάξεων που χαρακτηρίζονται minimal.
• Για την ένταξη στο παραπάνω πρόγραμμα λαμβάνεται υπόψη πλήθος άλλων κριτηρίων τα οποία συνεκτιμώνται και η κάθε περίπτωση εξετάζεται και αξιολογείται μεμονωμένα για τον κάθε ασθενή.
• Η γνωστοποίηση των κριτηρίων ένταξης έχει γίνει στους θεράποντες ιατρούς και η ένταξη του ασθενούς χωρίς άλλη θεραπευτική επιλογή στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης είναι αποκλειστικά απόφαση του θεράποντος ιατρού του, που γνωρίζει το ιστορικό, τις γονιδιακές μεταλλάξεις και την γενική κατάσταση της υγείας του ασθενούς.

Τέλος, όπως και στην προηγούμενη ανακοίνωση μας αναφέραμε, καλούμε όλους τους ασθενείς ομόζυγους ή ετερόζυγους (της μετάλλαξης F508del με κάποια εκ των μεταλλάξεων που χαρακτηρίζονται minimal) με σπιρομέτρηση κάτω του 40%, να επικοινωνήσουν με τους θεράποντες ιατρούς τους για εξετάσουν το ενδεχόμενο ένταξης τους στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης.

Νεογνό με Κυστική ΄Ινωση μόλις ενός μηνός, το οποίο προέκυψε θετικό στον ιό SARS-COV2 μετά από επαφή με τον παππού του, βρέθηκε να είναι τελείως ασυμπτωματικό! Το ευχάριστο νέο  από την Ιταλία έρχεται να συμπληρώσει και τις προηγούμενες πληροφορίες, που είχαμε δημοσιεύσει, από όπου προκύπτει, ότι το ποσοστό προσβολής των ασθενών από τον ιό SARS-COV2 αφενός είναι μικρό, αφετέρου η συμπτωματολογία των ινοκυστικών ασθενών λόγω της νόσου COVID-19 γενικά δεν είναι βαριά και οι ασθενείς αναρρώνουν χωρίς επιβάρυνση της εν γένει κατάστασης της υγείας τους. Η περίπτωση του νεογνού δημοσιεύθηκε πρόσφατα στην ιατρική βιβλιογραφία και είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δεδομένου ότι το νεογνό, παρά το γεγονός ότι έπασχε από Κυστική Ίνωση ήταν απολύτως ασυμπτωματικό στη νόσο Covid-19!

Συμπληρωματικά, θα θέλαμε να επισημάνουμε την έγκαιρη διάγνωση του νεογνού με Κυστική Ίνωση μέσω του νεογνικού ελέγχου, ο οποίος εδώ και χρόνια εφαρμόζεται στην Ιταλία και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Ο νεογνικός έλεγχος εξάλλου, έχει αποδειχθεί σημαντικός στην έγκαιρη διάγνωση και στην άμεση πρόσβαση του ασθενούς σε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή και φροντίδα, με αποτέλεσμα την καλύτερη πρόγνωση και εξέλιξη της νόσου.

Τα μηνύματα μίας έρευνας σε 40 ασθενείς με ΚΙ, που προσβλήθηκαν από τον ιό SARS-Cov2, εκ των οποίων οι 11 μεταμοσχευμένοι, δικαιολογούν μία συγκρατημένη αισιοδοξία για την ινοκυστική κοινότητα. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία της έρευνας, η οποία ακόμα συνεχίζεται, προκύπτει ότι, οι επιπτώσεις του ιού σε ασθενείς με ΚΙ είναι παρόμοιες με αυτές που εμφανίζει ο γενικός πληθυσμός και η κλινική του εικόνα δεν είναι χειρότερη παρά τα σοβαρά χρόνια αναπνευστικά προβλήματα λόγω της νόσου. 

Οι ασθενείς με Κυστική Ίνωση λόγω αυτών των προβλημάτων χαρακτηρίστηκαν από πολλές χώρες ως ευπαθής ομάδα έναντι του κορωνοϊού, λόγω των δυσάρεστων επιπτώσεων προηγούμενων ιών (π.χ. της γρίπης H1N1) στον ινοκυστικό πληθυσμό. Τα πρώιμα όμως αυτά αποτελέσματα δείχνουν μία πιο αισιόδοξη εικόνα. Χαρακτηριστικά αναφέρεται, ότι έχουν ήδη αναρρώσει πλήρως τα 3/4 των ασθενών χωρίς μεταμόσχευση και πάνω από τους μισούς μεταμοσχευμένους ασθενείς. Επίσης, δεν αναφέρθηκε θάνατος και μάλιστα παρά την χαμηλή αναπνευστική λειτουργία κάποιων από τους προσβληθέντες, την ύπαρξη κάποιων από αυτών σε λίστα μεταμόσχευσης, ή ήδη μεταμοσχευμένων, την εγκυμοσύνη ή άλλων σοβαρών συννοσηροτήτων  που κάποιοι από αυτούς τους ασθενείς είχαν.Τα στοιχεία ελήφθησαν από 8 χώρες σε τρεις ηπείρους και περιλαμβάνουν ασθενείς με διάφορα χαρακτηριστικά της νόσου, οι οποίοι υποβάλλονται σε διαφορετικές θεραπείες.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την μελέτη, κανείς ασθενής δεν ήταν μικρότερος από 16 ετών και ο μέσος όρος των ασθενών ήταν τα 33 έτη. Το 70% των ασθενών είχαν χρόνια βακτηριακή πνευμονική λοίμωξη και το 71% εξ αυτών είχαν προσβληθεί από Pseudomonas aeruginosa. Το 38% έπασχαν από  διαβήτη, ενώ μία ασθενής που εγκυμονούσε, θεραπεύτηκε πλήρως και έφερε στον κόσμο ένα υγιέστατο παιδί. Σε μεταμόσχευση είχαν υποβληθεί 11 ασθενείς και ο μέσος χρόνος μετά από την πιο πρόσφατη μεταμόσχευση ήταν τα 6 χρόνια. Το μεγάλο σχετικά ποσοστό των μεταμοσχευμένων ασθενών σε αυτήν τη μελέτη, οφείλεται στο γεγονός ότι οι μεταμοσχευμένοι ασθενείς παρακολουθούνται συχνότερα και με την παραμικρή ένδειξη συμπτωμάτων πυρετού, αξιολογείται η κατάστασή τους, οπότε και υποβάλλονται σε δοκιμές για τον ιό SARS-Cov2 σε μεγαλύτερο ποσοστό από τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σε ποσοστό 63% οι ασθενείς έκαναν χρήση των νέων αντιβιοτικών (ενδοφλέβιων ή/και από το στόμα) και ένα ποσοστό 35% χρησιμοποιούσε τις νέες καινοτόμες θεραπείες, που στοχεύουν στο αίτιο της νόσου.Το κύριο σύμπτωμα των ασθενών ήταν ο πυρετός, οι μισοί είχαν βήχα και των 1/3 εξ αυτών εμφάνισε δύσπνοια. Επίσης, το 1/3 των ασθενών χρειάστηκε λήψη οξυγόνου, ενώ o μοναδικός ασθενής, που χρειάστηκε διασωλήνωση, ήταν μεταμοσχευμένος.Οι περισσότεροι ασθενείς έλαβαν αντιβίωση είτε δια του στόματος είτε ενδοφλεβίως με σκοπό την αντιμετώπιση της χρόνιας αναπνευστικής λοίμωξης, λόγω της Κυστικής Ίνωσης. Άλλωστε, δεν είναι γνωστή η αποτελεσματικότητα των αντιβιοτικών έναντι του ιού SARS-Cov2.

Μέχρι σήμερα, τα περιστατικά ασθενών με ΚΙ που προσεβλήθησαν από τον ιό SARS-Cov2 αποτελούν μόλις το 0,07% του ινοκυστικού πληθυσμού, αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με αυτό του γενικού πληθυσμού. Αυτό το γεγονός, πιθανόν να οφείλεται στην αυτοαπομόνωση των ασθενών αυτών, η οποία είναι μία πρακτική που ακολουθούν συχνά οι ασθενείς με  Κυστική Ίνωση και πιθανόν εφαρμόζουν καλύτερα τους κανόνες αποφυγής διαμόλυνσης.

Είναι πολύ πρώιμη η εξαγωγή καταληκτικών συμπερασμάτων, οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της νόσου COVID19 στους ασθενείς με Κυστική Ίνωση είναι ακόμα άγνωστες, καθώς τα δεδομένα είναι αρκετά περιορισμένα, σε κάθε περίπτωση όμως τα γεγονότα δεν δείχνουν τόσο ανησυχητικά, όσο φαίνονταν στην αρχή.

Γι’ αυτό ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες των θεραπόντων ιατρών μας και του ΕΟΔΥ,  μένουμε ασφαλείς, μένουμε χαρούμενοι και συνεχίζουμε να προσέχουμε!

Πηγή: Rebecca Cosgriff, Susannah Ahern, Scott C. Bell, Keith Brownlee, Pierre-Regis Burgel, Cass Byrnes, Harriet Corvol, Stephanie Y. Cheng, Alexander Elbert, Albert Faro, Christopher H. Goss, Vincent Gulmans, Bruce C. Marshall, Edward McKone, Peter G. Middleton, Rasa Ruseckaite, Anne L. Stephenson, Siobhan B Carr, A MULTINATIONAL REPORT TO CHARACTERISE SARS-CoV-2 INFECTION IN PEOPLE WITH CYSTIC FIBROSIS, Journal of Cystic Fibrosis (2020), doi: https://doi.org/10.1016/j.jcf.2020.04.012

Φίλες και φίλοι,

Επειδή τις τελευταίες μέρες όλο και πληθαίνουν τα τηλέφωνα στο σύλλογο μας για να ενημερωθείτε σχετικά με τα κριτήρια και τη δυνατότητα ένταξης σας στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης στο φάρμακο Trikafta, οφείλουμε να σας ενημερώσουμε ότι τα κριτήρια είναι προϊόν συμφωνίας μεταξύ της παρασκευάστριας εταιρίας και των αρμόδιων Ρυθμιστικών Αρχών και δεν είναι γνωστά σε κανέναν από εμάς. Τα κριτήρια έχουν γνωστοποιηθεί στους θεράποντες γιατρούς. Εκείνο που γνωρίζουμε από επαφές και επικοινωνία που έχουμε με ξένους συλλόγους και ασθενείς άλλων χωρών, είναι ότι σε αντίστοιχα προγράμματα που εφαρμόζονται στο εξωτερικό, ομόζυγοι ασθενείς με την μετάλλαξη F508del και ετερόζυγοι ασθενείς της μετάλλαξης F508del με κάποια εκ των μεταλλάξεων που χαρακτηρίζονται minimal, είναι υποψήφιοι για το πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης εφόσον έχουν σπιρομέτρηση κάτω από 40%. Για το λόγο αυτό, όσοι ασθενείς έχουν το γονότυπο που σας προαναφέραμε και η σπιρομέτρηση τους είναι κάτω από 40%, καλό θα είναι να έρθουν σε επαφή με τους θεράποντες ιατρούς τους, για να εξεταστεί το ενδεχόμενο ένταξής τους στο πρόγραμμα πρώιμης πρόσβασης. Εξυπακούεται ότι η σπιρομέτρηση δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο επιλογής, αλλά είθισται να είναι το πρωταρχικό. Θεωρούμε ότι η εξασφάλιση της πρώιμης πρόσβασης σε όσους ασθενείς την δικαιούνται είναι θέμα υγείας και πρώτης προτεραιότητας για εμάς, αλλά και για τους ίδιους.

Σας ενημερώνουμε ότι  ανακοινώθηκε πριν λίγο από την παρασκευάστρια εταιρία ότι το φάρμακο Kalydeco έλαβε θετική γνώμη από την αρμόδια Επιτροπή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκου για ασθενείς ηλικίας 6 μηνών έως 18 ετών που έχουν την μετάλλαξη R117H στο γονίδιο CFTR.

Την Πέμπτη 30 Απριλίου, η πρόεδρος του συλλόγου μας, Αγγελική Πρεφτίτση παρακολούθησε κατόπιν πρόσκλησης, ειδικό webinar, το οποίο οργανώθηκε από το Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Πνεύμονα σε συνεργασία με επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρίας και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Σπανίων Νοσημάτων Πνεύμονα με θέμα «Η νόσος COVID-19 και οι σπάνιες πνευμονολογικές παθήσεις». Το webinar είχε τεράστιο ενδιαφέρον για τους συμμετέχοντες, αφού παρουσιάστηκαν στατιστικά  δεδομένα και στοιχεία σχετικά με την επίδραση του νέου κορωνοϊού σε διάφορα σπάνια νοσήματα που προσβάλλουν τον πνεύμονα, μεταξύ των οποίων και η Κυστική Ίνωση. Για την Κυστική Ίνωση τα στοιχεία παρουσίασε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ιατρικής Εταιρίας για την Κυστική Ίνωση, κα Isabelle Fajac, ενώ παρουσιάστηκαν και δεδομένα από μεταμοσχευμένους από πνεύμονες, ασθενείς από τον Geert Verleden Αντιπρόεδρο του Κεντρικού δικτύου διάμεσων πνευμονοπαθειών (ILD) του Ευρωπαϊκού Δικτύου Αναφοράς για τις αναπνευστικές παθήσεις (ERN-LUNG). Βάσει των μέχρι τώρα δεδομένων, που παρουσιάστηκαν στο webinar από τους επιστήμονες, όλα δείχνουν ότι πολύ λίγα άτομα με Κυστική Ίνωση προσεβλήθησαν από τον νέο κορωνοιό παρουσιάζοντας ήπια συμπτώματα, ενώ η επίδραση της νόσου covid 19 στους ασθενείς με Κυστική Ίνωση δεν έδειχνε να δημιουργεί εμφανή επιδείνωση της κατάστασής τους.